معرفی کتاب سایبان سرخ بولونیا

کتاب سایبان سرخ بولونیا از جان برجر، در قالب ناداستانِ روایی به نگارش درآمده است. مؤلف در این اثر خواندنی و تحسین‌شده، به شرح خاطرات خویش از ایام کودکی و نوجوانی پرداخته است.

درباره کتاب سایبان سرخ بولونیا

جان برجر، نویسنده و منتقد ادبی مشهور اهل بریتانیا، ضمن گفت‌وگویی با سوزان سانتاگ، داستان‌نویس و نظریه‌پرداز ادبی آمریکایی، چنین گفته است: «وقتی با خودم کلنجار می‌روم تا جُستار یا داستانی بنویسم، همیشه یک مُدل از چیزی که پیش‌تر دیده‌ام دارم؛ چیزی که قبلاً درکش کرده‌ام؛ شاید در زندگی، یا در فیلمی، یا یک تابلوِ نقاشی، یا کارِ ادبی دیگران. حس می‌کنم همیشه دقیقاً چیزی هست که ناگفتنی‌ به نظر می‌رسد. و کلنجارِ من همیشه تلاشی ا‌ست برای آفرینش دوباره‌ی این چیزِ ناگفتنی در قالب کلمات. این کلنجار به “دقت” ربط پیدا می‌کند؛ این‌که کلمات تا جایی که ممکن است به آن قالب غیرکلامی نزدیک شوند. این قالبی ا‌ست که به شکلی شهودی درکش کرده‌ام. و خیلی هم فرق ندارد بخواهم درباره‌ی اثری هنری بنویسم یا درباره‌ی یک ضیافت، یک عروسی یا حتی مرگ.»

کتاب سایبان سرخ بولونیا (The Red Tenda of Bologna) دقیقاً بر مبنای سخن نقل‌شده به نگارش درآمده است. این اثر که قالب آن چیزی است میان ناداستان، جستار روایی و اتوبیوگرافی، از قطعاتی پراکنده تشکیل شده که در کنار هم، تصویری محو اما گیرا را از گذشته‌ی نویسنده پیش چشم مجسم می‌سازند؛ گذشته‌ای که برجر یک بار برای همیشه آن را زیسته و به نوعی، از کف داده است، اما اینک، به یاری «کلمات» در پی بازجستنِ آن برآمده است.

«کلنجارِ من همیشه تلاشی ا‌ست برای آفرینش دوباره‌ی این چیزِ ناگفتنی در قالب کلمات.» این جمله‌ای کلیدی برای فهم ماهیت کار جان برجر در مقام یک نویسنده است. او، چه در آثار داستانی خویش، و چه در کتابِ غیرداستانی پیش رو، همواره در پی القای حس و حالی بیان‌ناشدنی به مخاطب است. حس و حالی که نمی‌توان درست به یاری واژه‌ها برساختش، اما جز واژه‌ها نیز، هیچ چیز دیگری را به ساحتِ آن راه نیست.

کتاب سایبان سرخ بولونیا به قلم محسن آزرم و حسین عیدی‌زاده به زبان فارسی ترجمه شده و از سوی نشر چشمه در اختیار مخاطبین علاقه‌مند قرار گرفته است.

کتاب سایبان سرخ بولونیا مناسب چه کسانی است؟

علاقه‌مندان به آثار ژانر اتوبیوگرافی و دوست‌داران قالب روایی ناداستان، مخاطبین اصلی کتاب سایبان سرخ بولونیا از جان برجر به شمار می‌روند.

با جان برجر بیشتر آشنا شویم

جان برجر (John Berger) ناقد ادبی، داستان‌نویس، فیلمنامه‌نویس، نقاش و ژورنالیست اهل انگلستان بود. او در سال 1926 در شهر لندن دیده به جهان گشود و به سال 2017 در کشور فرانسه از دنیا رفت. ویژگی اصلی آثار نقادانه‌ی برجر، دقت نظر آن‌ها، و خصلت پررنگ آثار داستانی او، برخورداری‌شان از قوه‌ی خیالی ژرف و بی‌مانند است. یکی از رمان‌های برجر در سال 1972 او را به جای معتبر پولیتزر رسانید. همچنین، گفتنی است که کتاب «درباره‌ی نگریستنِ» او، بر اساس نتایج نظرسنجی‌ای که از سوی نشریه‌ی گاردین در سال 2015 صورت گرفت، یکی از کتاب‌های دانشگاهی برتر جهان لقب گرفته است. از میان آثار جان برجر می‌توان به عناوین پیش رو اشاره کرد: «سایبان سرخ بولونیا»، «اینجا محل دیدار ماست»، «درک عکس»، «زمین خوکی»، «فتوکپی‌ها»، «شیوه‌ی دیگر برای گفتن»، «از آ به خ»، «پیروزی و شکست پیکاسو» و «هنر و انقلاب».

در بخشی از کتاب سایبان سرخ بولونیا می‌خوانیم

مرد پنجاه ‌و ‌چندساله‌ای دو کیسه در دست دارد، مایحتاجش را می‌خرد، می‌گذاردشان زمین، رو می‌کند به من و می‌پرسد سیگار دارم یا نه. پاکت را درمی‌آورم و می‌گیرم جلوش که هر چندتا بخواهد بردارد. چشم‌های آدمی را دارد که عادت کرده بیش‌تر کلمه‌های چاپی را بخواند تا این‌که ساختمان‌ها را سیاحت کند. اصرار می‌کند فقط یک نخ! کفش‌های پارچه‌ا‌ی‌اش کهنه‌ و خاکی‌اند. فندکِ خودش را درمی‌آورد تا سیگار را روشن ‌کند. اگر ده‌ دقیقه به سمت راستِ این‌جایی که نشسته‌ام پیاده بروی، دانشگاهی‌ است که امروز شصت‌هزار دانشجو دارند آن‌جا درس می‌خوانند. اولین دانشگاه غیرروحانی اروپا در قرون وسطی همین ‌جا تأسیس شد.

دختر به همراه ببرش سمت ویترین مغازه‌های پاوالیونه می‌رود. مثل حیوان بالای سرش قدم‌های گربه‌ای‌ برمی‌دارد. حتی ببرهایی که اندازه‌شان واقعی‌ است وقتِ راه رفتن بی‌وزن به ‌نظر می‌رسند. پشت ببر کمی دورتر، دوتا برج قد عَلَم کرده‌اند، برجِ بلندتر را در قرن دوازدهم ساخته‌اند و صد متری حدوداً ارتفاع دارد. این‌جور برج‌ها عصر رنسانس در شهر زیاد بودند؛ هر کدام‌شان را یکی از خانواده‌های تاجرِ رقیبِ هم برمی‌افراشتند تا ثروت و قدرت‌شان را به تماشا بگذارند. برج‌ها یکی‌یکی فروافتادند و در عرض یک قرن می‌توانستی آن‌هایی را که افراشته مانده‌اند با انگشت‌های یک دست بشماری. بعد از آن‌که شهر در قرن شانزدهم رفت زیر لوای رم، مردمانش گرفتار فقر و طاعون شدند. نه دستمزدی، نه کاری، نه روزنه‌ای. در دهه‌های پایانی قرن نوزدهم، شهر به لطف مارکونی، رادیو و به لطف مهندسی طراحی نور دوباره رونق گرفت و بعد به پایتخت کارگران چیره‌دست بدل شد.