معرفی کتاب زندگی بر شاهراه قدیم رم

کتاب زندگی بر شاهراه قدیم رم نوشته‌ی واهان توتوونتس اثری جذاب از نویسنده‌ای ارمنی است. در این داستان خواندنی زندگی شهری در یکی از استان‌های ارمنستان با تمام جزئیات و سایه روشن‌هایی از واقعیت روایت می‌شود. گفتنی‌ست کتاب حاضر جزئیات ارزشمندی از فرهنگ ارمنی‌ها را با مخاطب در میان می‌گذارد.

دربار‌ه‌ی کتاب زندگی بر شاهراه قدیم رم

کتاب زندگی بر شاهراه قدیم رم (Life on the Old Roman Road) اثر خواندنی واهان توتوونتس (Vahan Totovents) نویسنده‌ی اهل ارمنستان است که برای اولین بار در سال 1930 به زبان ارمنی به چاپ رسید. این کتاب انعکاسی از جامعهٔ ارمنی، آداب‌ورسوم و فرهنگ ارامنه در دوران کودکی نویسنده و همچنین در بستر دوران روبه‌زوال امپراطوری عثمانی در همسایگی کشور ارمنستان است. کتاب زندگی بر شاهراه قدیم رم یکی از آثار بسیار تأثیرگذار در ادبیات ارمنستان به شمار می‌رود که تقدیر و تحسین بسیاری از منتقدان و ادیبان ارمنی را برانگیخته است. نسخه‌ٔ انگلیسی کتاب حاضر نیز توجه بسیاری از منتقدان را به خود جلب کرد. توتوونتس کتاب زندگی بر شاهراه قدیم رم را به شکل رمانی در قالب زندگی‌نامه و به زبان اول شخص نگارش کرده و این امر باعث شده است کتاب لحنی ساده و صمیمی داشته باشد و مخاطب به راحتی بتواند با آن ارتباط برقرار کند.

داستان کتاب با روایت عجیب تولد نویسنده در طویله شروع می‌شود. او در ابتدا توضیحاتی راجع به تک‌تک اعضای خانواده به ویژه مادر و پدرش ارائه می‌دهد: مادر او زنی‌ست فروتن که جز انجیل کتاب دیگری نخوانده و به‌شدت آدم مذهبی و معتقدی به حساب می‌آید. او از کمک کردن به فرودستان لذت می‌برد و با وجود اینکه در خانهٔ آن‌ها خدمتکاران زیادی مشغول به کار هستند، خودش در انجام همه‌ی کارها با آن‌ها همکاری می‌کند. با این حال، پدر او چندان موافق این رویه نیست و دوست دارد همسرش مانند ملکه‌ها باشد…

نویسنده در دل روایت‌های کتاب زندگی بر شاهراه قدیم رم ما را با زیروبم زندگی در جامعهٔ ارمنی در آن دوران آشنا می‌کند. فرهنگ مردم ارمنستان غربی در این کتاب به خوبی به تصویر کشیده شده است. هرچند کتاب زندگی بر شاهراه قدیم رم یک اثر نسبتاً قدیمی به حساب می‌آید، با این حال از نثر ساده‌ای برخوردار است. گفتنی است مترجم این اثر خودش یک ارمنی بوده و کتاب زندگی بر شاهراه قدیم رم را به طور مستقیم از نسخه‌ٔ ارمنی به فارسی ترجمه کرده است.

کتاب زندگی بر شاهراه قدیم رم برای چه کسانی مناسب است؟

این کتاب مناسب رده‌ٔ سنی بزرگسال است. اگر به خواندن رمان‌های اجتماعی و زندگی‌نامه علاقه‌مند هستید، پیشنهاد می‌کنیم کتاب زندگی بر شاهراه قدیم رم را بخوانید. همچنین در اثر حاضر با جزئیات زیادی در خصوص آداب‍ورسوم و فرهنگ ارمنی‌ها آشنا خواهید شد.

با واهان توتوونتس بیشتر آشنا شویم

واهان توتوونتس نویسنده و رمان‌نویس ارمنی متولد 1889 بود که در ارمنستان غربی به دنیا آمد و سپس برای ادامهٔ تحصیل به آمریکا رفت و در دانشگاه ویسکانسین به تحصیل پرداخت. او پس از فارغ‌التحصیلی از ویسکانسین در سال 1922 در نهایت مجدداً به ارمنستان تحت حاکمیت شوروی بازگشت. توتوونتس از آن دسته نویسندگان کمیاب ارمنی است که آثارش تلفیقی از عناصر ادبیات ملی ارمنی و ارمنستان شوروی‌ست. او روحیه‌ی آزادی‌خواهی و عدالت‌طلبی را در آثارش به نمایش گذاشته است. توتوونتس حاضر به هم‌نوایی با حکومت شوروی نشد و به همین خاطر او را دستگیر و سپس به سیبری تبعید کردند. از سال‌های آخر عمر او اطلاعات زیادی در دسترس نیست، اما می‌توان گفت این نویسنده نیز مانند بسیاری از روشنفکران دیگر در سال 1938 قربانی خشونت استالین شد.

واهان توتوونتس در طول زندگی حرفه‌ای خود آثار متنوعی را به رشتهٔ تحریر درآورد که بسیاری از آن‌ها بر ادبیات ارمنستان بسیار تأثیرگذار بودند. او علاوه بر تألیف آثاری در قالب داستان کوتاه، رمان، زندگی‌نامه، نمایشنامه، آثار انتقادی و ترجمه، اشعاری را نیز با مضامین آزادی و عدالت‌خواهی سروده است. آثار او به چندین زبان زنده‌ٔ دنیا از جمله انگلیسی، فرانسوی، بلغاری، ترکی استانبولی و فارسی ترجمه شده‌اند. از بهترین و برجسته‌ترین تألیفات واهان توتوونتس می‌توان به رمان سه جلدی «باکو»، «زندگی بر شاهراه قدیم رم»، «اوراق سوخته»، «جاناتان پسر ارمیا»، «دو شمشیر»، «گردان مرگ»، «دکتر بوربونیان»، «گل‌های آبی روشن» و نمایشنامه‌ٔ «سیندرلا» اشاره کرد.

در بخشی از کتاب زندگی بر شاهراه قدیم رم می‌خوانیم

من تصور می‌کنم در دنیا دو مسیحی وجود داشته؛ یکی خود حضرت مسیح که یهودی بود و دیگری مادر ارمنی من.

او فقط یک کتاب می‌خواند؛ انجیل. او تمام روز تلاش می‌کرد یک کار انجام دهد؛ اجرای احکام انجیل. او با فقیران سر یک سفره می‌نشست، کارهای خیرخواهانه‌ای می‌کرد، آن هم به شرطی که کسی متوجه نشود و… دعا می‌خواند.

این زن با همه‌ی وجود فروتن بود. فروتنی او بنیادی بود، چون این فروتنی‌ها ناسازگاری عمیقی بین او و پدرم پدید آورده بود.

زنی که حاضر بود همه‌ی خواسته‌های همسر، حتا جنایت، را انجام دهد اما نمی‌توانست دست از فروتنی بردارد. او اسیر فروتنی بود. بگذار همه به او بی‌اعتنا باشند، ریشخندش کنند، او با فروتنی همه‌ی این‌ها را تحمل می‌کرد، چون انجیل چنین حکم می‌کرد.

پدرم مایل بود که مادرم بشود خانم خانم‌ها، بالای اتاق بنشیند، دوروبرش متکا باشد و در هیچ کاری دخالت نکند و مهم‌تر از همه این‌که هیچ کشیشی را به خانه راه ندهد. او اساساً از کشیش‌ها متنفر بود.

مادرم تمام روز را گریه می‌کرد. با فروتنی و درعین‌حال با سماجت غیرقابل‌تصوری با فلسفه‌ی آقامنشانه‌ی پدرم مبارزه می‌کرد.

او پنهانی به کمک رخت‌شو می‌رفت، خانه را جارو می‌کرد، با کلفت‌ها کف اتاق‌ها را پاک می‌کرد که پُر از گردوخاک بود، غذا می‌پخت، آتش روشن می‌کرد و بالاخره تمام آن کارهایی را می‌کرد که یک زن ساده‌ی روستایی می‌کرد و به ما سفارش می‌کرد که در این‌باره چیزی به پدر نگوییم.

این زن بدون انجام این کارها می‌مُرد.

اما وقتی الاغ به سمت محل کار پدرم به راه می‌افتاد تا او را برگرداند، در خانه همه‌چیز تغییر می‌کرد.