معرفی کتاب از گفتمان ادبی تا هنر نویسندگی

نجیبه هنرور و فرهاد فلاحت خواه در کتاب از گفتمان ادبی تا هنر نویسندگی با بررسی سبک‌ها و انواع ادبی، به شرح و توضیح حوزه‌های مختلف ادبیات می‌پردازند. فصل اول کتاب به تفحص در گفتمان‌های مختلف، ریشه و تاریخچه رویکردهای زبانی و بخش گسترده ادبیات کودکان و نوجوانان توجه دارد و فصل دوم به نویسندگی و آموزش مهارت نگارش اختصاص یافته است.

درباره‌ی کتاب از گفتمان ادبی تا هنر نویسندگی:

ادبیات، همچون آیینه‌ای بی‌زنگار است که سیمای فکری و عقیدتی و فرهنگی هر ملتی در آن، از پشت حصار قرن‌ها، با فروغی خیره‌کننده نمایان می‌شود. آن به منزله‌ی سندِ هویت فکری و اعتقادی ملل مختلف جهان است که بر موجودیت و اصالت اندیشه‌ی آن‌ها مهر تأیید می‌زند. چرا که ادبیات، ضمن ثبت باورها و اندیشه‌ها در قالب زیباترین واژگان و تعابیر، و ماندگاری بخشیدن به آن‌ها، در مسیردهی و اصلاح گفتاری و رفتاری آن‌ها و در نتیجه، ساختن جوامع انسانی متعالی، نقش بسیار مهمّی دارد.

از آنجایی که ادبیات هم به پیرایش لفظی انسان‌ها می‌پردازد و هم روح و احساس آن‌ها را تلطیف کرده، انسان‌ها را به سوی کمال سوق می‌دهد و به این ترتیب انسان‌ها را از خطا در گفتار و کردار بازمی‌دارد. به هر حال از ادبیات هر ملتی می‌توان به اصالت، علو همّت، نژادگی و تعالی روح افراد آن پی برد.

یکی از شایع‌ترین و پرجاذبه‌ترین راه‌های دستیابی به رشد اخلاقی و خرد جمعی، توجه به ادبیات است. خصوصاً زمانی که مردم به آن درجه از آگاهی و فرهنگ رسیده باشند که از ادبیّات مایه‌های عالی و قوام‌بخش حیات معنوی را کسب کنند. درست بخوانند، درست بنویسند، خوب تحلیل کنند، صحیح انتقال دهند، به شایستگی اثر بگذارند، زیبایی بیافرینند، هنرمندانه نشان دهند و سرانجام انسان بسازند.

بنابراین نگارندگان کتاب از گفتمان ادبی تا هنر نویسندگی، اهتمام داشته‌اند بر این که، خوانندگان متون ادبی را عموماً و دانشجویان رشته‌های غیرادبی را خصوصاً، با مظاهر گوناگون ادبیات و فواید و کاربردهای فراوان آن در عرصه‌ی علم و صنعت و اجتماع، در حد وسع و مجال فرصت، آشنا کنند. از این رو مجموعه‌ای را تهیّه کرده‌اند که بتواند، پرده از بعضی از مظاهر چشم‌گیر ادبیات بردارد و خوانندگان را با چهره‌های گوناگون آن، بیش از پیش آشنا گرداند.

کتاب از گفتمان ادبی تا هنر نویسندگی مناسب چه کسانی است؟

علاقمندان به ادبیات پارسی و نویسندگی با مطالعه این کتاب، دانش ادبی خود را وسعت می‌بخشند و مهارت نگارش در سبک‌های مختلف را تمرین می‌کنند.

در بخشی از کتاب از گفتمان ادبی تا هنر نویسندگی می‌خوانیم:

این زبان به دو شاخه تقسیم می‌شود: زبان ادبی در شعر و زبان ادبی در نثر. این زبان در شعر به سبب مقتضیّات وزن، آفرینش شعری، ایجاد زیبایی و دلایل فنّی دیگر، گاهی رنگ کهنه‌گرایی و اقتباس الفاظ و تعبیرات متداول قدیمی دارد؛ و گاهی هم دست به ابداع تعبیرات و بر ساختن مشتقّات جدید و غیرمتداول می‌زند؛ زیرا در این حیطه، محل بروز هنر نویسندگی شاعر، اساساً در آفرینش تصویرهای شاعرانه و ساختن جمله‌های زیبا و به کار بردن ترکیبات و تعبیرات تازه است.

امّا در نثر؛ به ویژه در نثر ادبی معاصر؛ زبان ادبی حکم دیگری دارد و درحقیقت در مقابل زبان شعر قرار می‌گیرد. طوری که در این زبان اقتباس نکردن از صورت‌های قدیمی زبان و نیز ابداع نکردن مشتقّات جدید، از ویژگی‌های این زبان است.

امّا صرف‌نظر از تفاوت‌هایی که در زبان ادبی شعر با زبان ادبی نثر وجود دارد و هر کدام ملاحظات مخصوص خود را می‌طلبند؛ اشتراک‌ها و شباهت‌هایی هم میان آن‌ها به قرار زیر وجود دارد:

در زبان ادبی، برخلاف زبان علمی؛ مخاطب، پیش از آن که به مدلول و معنی کلمات و تعبیرات دست یابد، به لفظ آن‌ها توجّه می‌کند و نویسنده غیر از هدف پیام‌رسانی؛ به نقش زیبایی‌آفرینی کلمات و انگیزش هیجانات شنونده هم در آن توجّه می‌کند و در این مقام، معانی در حکم اشیایی هستند که گویی از پس جام شیشه‌ای پر نقش‌ونگاری دیده می‌شوند.