معرفی کتاب طیب در گذر لوطی‌ها

طیب حاج رضایی یکی از افرادی است که نام و یاد او همواره در تاریخ انقلاب اسلامی زنده است. کتاب طیب در گذر لوطی‌ها نوشته‌ی سینا میرزایی روایتی خواندنی از زندگی طیب حاج رضایی است که به دلیل فعالیت‌های سیاسی در بحبوحه‌ی انقلاب و در راستای مخالفت با رژیم شاه، کشته شد.

درباره‌ی کتاب طیب در گذر لوطی‌ها

سطربه‌سطر تاریخ قدیم و معاصر ایران را که ورق بزنیم، نام افراد زیادی به چشم ما خواهد آمد که بخشی از این تاریخ را رقم زده‌اند. طیب حاج رضایی، معروف به طیب، که یکی از لوطی‌های تهران قدیم است، یکی از همین افرادی به شمار می‌رود که نامش در تاریخ انقلاب دهه 50 به چشم می‌خورد. ماجرای طیب و شهادت او به دست رژیم پهلوی یکی از قصه‌های کمترشنیده‌شده تاریخ معاصر ایران است. سینا میرزایی که به تاریخ شفاهی به‌ویژه سبک زندگی لوطیان و پاتوق‌داران تهران و شهرهای بزرگ علاقه‌مند است، این بار به سراغ طیب حاج رضایی رفته است.

یکی از وجوه زندگی طیب حاج رضایی که بهانه‌ای هم برای نوشتن کتاب طیب در گذر لوطی‌ها شده، حضور طیب به همراه یکی از دوستانش در قیام پانزده خرداد در حمایت از آیت‌الله خمینی است. از این رو، به او لقب «حر انقلاب» داده‌اند؛ چراکه او در اواخر سال 1341 دچار تغییر درونی شد و مدام زمزمه می‌کرد: «خدایا پاکم کن؛ خدایا خاکم کن.»

کتاب طیب در گذر لوطی‌ها ماحصل ساعت‌ها مصاحبه و گفت‌وگو نویسنده با افراد مختلفی است که هنوز خاطراتی را از آن سال‌ها در یاد دارند شما را به یک سفر تاریخی جذاب می‌برند. نویسنده‌ یکی از چالش‌های تالیف کتاب طیب در گذر لوطی‌ها را بی‌اعتمادی اولیه‌ی مصاحبه‌شوندگان و فراموشی برخی خاطرات می‌داند. اگرچه هر گفت‌وگو در قالب چند صفحه به صورت مختصر به رشته تحریر درآمده، اما به گفته‌ی سینا میرزایی، هر کدام از مصاحبه‌های کتاب طیب در گذر لوطی‌ها حاصل ساعت‌ها گفت‌وگوی طولانی با افرادی است که خاطره‌ی مشترکی از آن دوران و این شخصیت انقلابی داشته‌اند.

کتاب طیب در گذر لوطی‌ها به نویسندگی سینا میرزایی توسط انتشارات طاهریان منتشر شده است. این کتاب در دسته‌ی کتاب‌های زندگی‌نامه و خاطرات جای می‌گیرد که بر اساس تاریخ شفاهی، مستندات و منابع موجود از آن برهه‌ی تاریخی به رشته تحریر درآمده است.

کتاب طیب در گذر لوطی‌ها برای چه کسانی مناسب است؟

اگر به تاریخ تهران قدیم و مطالعه‌ی زندگی لوطی‌های صاحب‌نام و شیوه و مرام آن‌ها در زندگی علاقه دارید، این کتاب می‌تواند برای شما مفید باشد. علاقه‌مندان و افراد دغدغه‌مند در حوزه‌ی تاریخ انقلاب اسلامی نیز از مطالعه‌ی این کتاب لذت خواهند برد.

درباره‌ی سینا میرزایی بیشتر بدانیم

سینا میرزایی متولد 1352 در خرم‌آباد است. او مدرک کارشناسی خود را در رشته‌ی حقوق از دانشگاه تهران دریافت کرده و به‌گفته‌ی خودش، فعالیت ادبی‌اش را با سرودن شعر در قالب‌های کلاسیک شروع کرد، اما بعدها، شعر نو و نیمایی نیز مورد توجهش قرار گرفت. از او تا کنون چند مجموعه شعر منتشر شده که از میان آن‌ها می‌توان به «بیایید مثل رویاهایمان زندگی کنیم» و «من شاعر شما هستم» اشاره کرد. سپس او با توجه به علاقه‌اش درباره تاریخ به‌ویژه تاریخ عامه، به تحقیق و پژوهش در این حوزه مشغول می‌شود. در نهایت، حاصل تحقیقات خود را در سه کتاب با عنوان‌های «طیب در گذر لوطی‌ها»، «سرگذشت لوطی‌ها» و «پهلوان زنده را عشق است» در سال 95 روانه بازار نشر می‌کند تا در دسترس علاقه‌مندان قرار بگیرد.

در بخشی از کتاب طیب در گذر لوطی‌ها می‌خوانیم

وقتی که یک نفر از زندان آزاد می‌شد و یا اینکه مشکل خاصی برای یک نفر پیش می‌آمد طیب در زورخانه ترتیب مجلس ساده‌ای که چای و شیرینی پخش می‌کردند، می‌داد و هر نفر به فراخور جیب خود پس از خوردن چای و شیرینی کمک نقدی می‌کرد، وقتی طیب بانی مجلسی می‌شد دیگران نسبت به کمک نقدی از هم پیشی می‌گرفتند و در این مراسم، پول قابل توجهی که برای کاسبی مناسب بود، جمع می‌شد و این شخص به راحتی زندگی تازه‌ای را شروع می‌کرد، با توجه به وضعیت مالی و مناسب طیب که از مغازه و باسکول و میدان درآمد داشت. بسیاری از مواقع وارد یک کافه، قهوه‌خانه می‌شد، تا وارد می‌شد همه برمی‌گشتند زیر لب می‌گفتند: طیب‌خان اومد.

همه با چشم احترام به او نگاه می‌کردند، کسانی که لات‌های ناجوری بودند، ماست‌هایشان را کیسه می‌کردند. همیشه صاحب کافه یا قهوه‌خانه و دیگران طیب را در جای مناسب قرار می‌دادند. گاهی طیب برمی‌گشت و به صاحب کافه یا قهوه‌خانه و دیگران می‌گفت: حساب شام همه حضار با من، صاحب کافه یا قهوه‌خانه با صدای بلند می‌گفت: آقا طیب‌خان گفتن امشب همه مهمون ایشون هستن و خودش شام همه رو حساب می‌کنه. طبیعی بود چنین حرکت‌هایی موجب شود که عده‌ای هرچه بیش‌تر طرفدار او شوند، طیب آدم ضعیف‌کشی نبود، مردم را دوست داشت و به مردم عشق می‌ورزید. در هر حال در این کتاب سعی شده است که یاد لوطی‌گری و جوان‌مردی‌ها زنده نگه داشته شود تا جوانان امروز با آشنایی با پیشینه‌ی این فرهنگ در زندگی بیش‌تر موفق باشند.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه
محبوب همه
مردم‌دار
خدا دوستش داشت
چالاک سفره دار
آدم باید لوطی باشه
خان قلعه
عمل خیر
جوانمرد با محبت
خادم الفقرا
عرق مذهبی
نماز عشق
لوطی میدان
اعتقاد راسخ
نشستی با علم‌کش‌ها و طوق‌کش‌های قدیمی
یل صف‌شکن در مسلخ
طیب
بخشی از وصیت‌نامه طیب حاج رضایی
صبح خونین
طیب
یادی از حاج اسماعیل رضایی
طیب
تقی رزاق دوست